NỘI DUNG
Hệ số biến thiên trong xét nghiệm là thông số thường được dùng để xác nhận giá trị sử dụng và kiểm soát chất lượng.
Khái niệm
Hệ số biến thiên, tiếng Anh gọi là Coefficient of variation, viết tắt là CV.
Hệ số biến thiên là một thước đo thống kê độ phân tán của các dữ liệu trong một chuỗi dữ liệu so với giá trị trung bình.
Hệ số biến thiên là tỉ lệ của độ lệch chuẩn (standard deviation) so với giá trị trung bình (mean) %Cv= (sd*100/xtb). Nó là một thống kê hữu ích trong việc so sánh mức độ biến thiên của dữ liệu trong một mẫu tương quan với giá trị trung bình của tổng thể.
Sử dụng hệ số biến thiên trong xét nghiệm như thế nào
So sánh hiệu năng giữa hai thiết bị khi sử dụng cùng lô QC
Máy 1 | Máy 2 | |
%CV | ||
Canxi | 6.1 | 5.9 |
Phosphorus | 5.2 | 9.9 |
Glucose | 4.4 | 4.2 |
Canxi và Glucose ở 2 máy có %CV gần tương nhau, nhưng Phosphorus máy 2 cao hơn máy 1. Vì vậy độ chính xác máy 2 thấp hơn máy 1 do khác chất phản ứng và thiết bị.
So sánh các lô kit khác nhau khi sử dụng cùng mẫu QC
Mức thấp | Mức trung bình | Mức cao | |
ß-hCG | ß-hCG | ß-hCG | |
%CV | |||
Kit 1 | 6.0 | 4.5 | 12 |
Kit 2 | 5.7 | 5.0 | 10 |
Kit 3 | 15.0 | 4.7 | 11 |
Ở mức cao và mức trung bình 3 kit có %CV gần tương đương nhau. Ở mức thấp Kit 3 cao hơn kit 1 và kit 2.
Để kết luận %CV có đạt yêu cầu không, các nguồn sau đây có thể tham khảo
- Thông tin được cung cấp trên hướng dẫn của nhà sản xuất hóa chất, kit
- Chương trình so sánh liên phòng
- Chương trình ngoại kiểm
- Đánh giá thiết bị trên các tạp chí uy tín
- Trên CLIA (http://wwwn.cdc.gov/clia/regs/subpart_k.aspx)
Nếu %CV thực nghiệm <%CV các nguồn tham khảo thì kết luận %CV thực nghiệm đạt yêu cầu.
Tỷ số hệ số biến thiên (Coefficient of Variation Ratio -CVR)
Tỷ số này để tính độ chính xác của một xét nghiệm cụ thể có được chấp nhận hay không khi so sánh với các phòng xét nghiệm khác thực hiện trên cùng thiết bị hoặc hóa chất. (nhóm đồng đẳng trong phòng xét nghiệm).
Ví dụ: nếu %CV của xét nghiệm Kali trên một phòng xét nghiệm A là 4%. %CV của các phòng xét nghiệm khác là 4.2%
CVR=CV lab/CV nhóm = 4/4.2 = 0.95
Nếu <1 chỉ ra rằng phòng xét nghiệm A tốt ngang với các phòng xét nghiệm khác
Nếu >1 Có sự không chính xác ở phòng xét nghiệm A
Nếu >1,5 cho thấy cần phải điều tra nguyên nhân của sự không chính xác
Nếu >2 cần phải điều tra và khắc phục.